Được xây dựng trên vùng đầm lầy ven biển Orissa, thành phố thánh Bhuvanesvar được nhắc đến như là một trong những kỳ quan của Ấn Độ.

Thành phố của những ngôi đền này được so sánh như một “toà thánh” của Ấn Độ bởi sự hùng vĩ của những ngôi đền tượng trưng cho núi vũ trụ Mêru, dù tầm quan trọng của nó về mặt tôn giáo không bằng các thánh địa khác của Ấn Độ giáo trên đất nước này.

Những di chỉ khảo cổ cho thấy thánh địa này đại diện cho toàn bộ nền văn hóa và nghệ thuật Orissan, một nền nghệ thuật có chiều dài lịch sử từ thế kỷ III trước công nguyên, đến thế kỷ XVI với bốn giai đoạn phát triển.

Thời kỳ xây dựng rầm rộ nhất vào thế kỷ VII với hàng ngàn ngôi đền được dựng lên. Tuy nhiên, những ngôi đền đẹp nhất của ngôi đền này còn nguyên vẹn quy mô và dạng thức kiến trúc hiện nay chỉ còn khoảng 30 công trình. Hầu hết những công trình này được xây dựng xung quanh hồ Bindu Sagar, nơi mà theo truyền thuyết của Ấn Độ giáo, hội tụ và chứa đựng các dòng nước thánh ở Ấn Độ.

Các ngôi đền này dù khác nhau về kiểu dáng nhưng kiến trúc của chúng như thể một hòn núi nhô lên từ lòng đất với hai dạng chính: Rekha – hình nón dạng tổ o­ng với chóp hình nón và Bhadra giống như dạng kim tự tháp được đắp cao.

Phía trước nhiều ngôi đền đựơc đánh dấu bằng một cổng dẫn bằng đá trang trí rất hoa lệ và chỗ để thắp đuốc trong các buổi lễ tế. Cấu trúc của các đền thờ này được xây bằng những vòm khung với tay đỡ, những tảng đá lớn được xếp như những kim tự tháp lõm chồng lên nhau.

Một ngôi đền là một tuyệt tác của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc trang trí. Trong khi những trang trí bên trong đền thường đơn giản thì trang trí bên ngoài rất cầu kỳ với những hình chạm khắc rườm rà thể hiện và phản ánh tất cả các khía cạnh của tôn giáo cũng như đời sống, tạo nên một không khí vừa linh thiêng vừa thế tục.

Nếu như đền Parashurameshwar, ngôi đền cổ nhất ở Bhuvanesvar, được tạo hình với mái vòm nổi tiếng với các cửa sổ mắt cấp bằng đá và những chú lùn nhảy múa thì cách đó vài trăm mét, ngôi đền Muktesvak được gọi là “giấc mơ trên đá sa thạch” với bề mặt được tạo hình bởi hình ảnh các vị thần, các đôi nam nữ khoả thân.

Hay đó là đền Kedaresvar đắp nổi hình tượng thần khỉ Hanuman và nữ thần Dugar oai nghi đứng trên lưng voi… Tuy nhiên ngôi đền nổi tiếng nhất là Lingaraja được xây khoảng năm 1000 với ngọn tháp chính cao hơn 54m. Phần nền của ngôi đền này được xây phức tạp hơn những ngôi đền khác với một nhóm hành lang đối xứng để tiến hành các nghi lễ tôn giáo và lễ hội.

Với những gì còn lại sau những xâm thực của thiên nhiên, bằng sự huy hoàng và tráng lệ vẫn đang hiện diện và sống động như cuộc sống hiện tại, Bhuvanesvar được xem là niềm tự hào của kiến trúc Ấn Độ giáo. Và như đại thi hào Tagor đã viết, Bhuvanesvar là “nơi ở của Thượng đế được bao phủ bởi những cái thiện và cái ác, cái vĩ đại cũng như cái tầm thường và những hoạt động của con người… Cuộc sống này là đền thánh đời đời của ngài”.