Phải đợi đến khi một số cán bộ của một cơ quan Trung ương “tẩy chay” nhà chung cư tại một dự án khu đô thị mới dù đã có tên trong danh sách được duyệt mua nhà theo giá ưu đãi của thành phố vì giá quá cao (khoảng 9 triệu đồng/m2), các cơ quan chức năng của Hà Nội mới tá hỏa lên rằng, các chủ đầu tư đã tự đưa giá nhà (giá gốc) lên mức quá cao so với giá thành.

Giá nhà chung cư thương mại của Hà Nội tại các khu đô thị mới rẻ nhất trung bình ở mức 5,3 triệu đồng/m2, đa phần ở mức 8-10 triệu đồng, có những khối nhà nằm trong nội đô giá tới 12 – 15 triệu đồng/m2. Giám đốc Sở Tài nguyên – Môi trường và Nhà đất Hà Nội Vũ Văn Hậu thừa nhận, giá nhà tại một số dự án hiện ở mức quá cao: “Ở mức giá 8 triệu đồng/m2 thì với một căn hộ hiện đại rộng chừng 100m2, người mua sẽ phải trả 800 triệu đồng. Đây là một số tiền lớn, không phải ai cũng có khả năng thanh toán ngay cả khi đã được nhận một số cơ chế ưu đãi của thành phố”.

Theo Quyết định 123/2001/QĐ-UB, các dự án nhà đều phải dành 50% diện tích nhà cao tầng để bán cho cán bộ, công nhân viên (danh sách do thành phố phê duyệt); giá bán nhà tại phần diện tích này cũng do thành phố phê duyệt trên cơ sở chủ đầu tư tự xây dựng. Việc tính toán của Hội đồng thẩm định giá (gồm các chuyên viên của các sở, ngành liên quan như tài chính, nhà đất, đầu tư…) dựa trên những chi phí hợp lý của chủ đầu tư. Chẳng hạn như, tại khu đô thị mới Mỹ Đình II, giá mà chủ đầu tư xây dựng hệ số 1 là 5,3 triệu đồng/m2 nhưng Hội đồng thẩm định chỉ chấp nhận 4,8 triệu đồng/m2. Tuy nhiên, việc thẩm định này cũng được chăng hay chớ, chủ đầu tư nào “nghiêm chỉnh” thì xin ý kiến thẩm định, còn chủ đầu tư nào lờ đi thì cũng chưa có chế tài nào xử lý…

Một kỹ sư xây dựng từng tham gia thi công nhiều công trình nhà chung cư tiết lộ, với giá vật liệu xây dựng và giá nhân công hiện tại, một khối nhà chung cư cỡ 9 tầng trở lên có giá phần thô khoảng 1,3 triệu đồng/m2, cộng các thiết bị hoàn thiện ở mức trung bình (thiết bị sứ vệ sinh nội địa, ổ khóa Minh Khai, vòi nước Hàn Quốc hoặc Đài Loan…) giá thành 1m2 nhà thành phẩm (gồm cả thuế) cũng chỉ ở mức trên, dưới 2 triệu đồng.

Rất nhiều người, trong đó có Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Hùng Võ cho rằng, giá nhà dự án của Hà Nội quá cao chính là do các chính sách điều tiết mang tính hành chính mà Hà Nội đang áp dụng. Chẳng hạn như, tất cả các dự án đều phải cắt lại 1/4 diện tích đất cho thành phố xây nhà chính sách, 1/2 diện tích nhà chung cư bán theo giá và danh sách do thành phố phê duyệt, 1/2 diện tích còn lại mới được bán theo giá kinh doanh. Các nhà đầu tư do đó phải đẩy giá nhà chung lên cao để “khỏi thiệt”. Tuy nhiên, Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Lê Quý Đôn phủ nhận điều này. Ông cho rằng: “Giá cao là do các doanh nghiệp tính vào giá bán cả những chi phí phi chính sách”. Ông Đôn lấy ví dụ: “Do tâm lý muốn thực hiện dự án nhanh, nên nhiều chủ đầu tư đã thực hiện những việc như hỗ trợ địa phương, chi cho các sở, ban ngành… thậm chí dù đã được miễn tiền sử dụng đất, giảm nhiều nghĩa vụ thuế cho nhà chung cư nhưng nhiều chủ đầu tư vẫn tính vào giá bán”…

Dù bởi nguyên do gì chăng nữa thì giá nhà dự án đang ngất ngưởng trên cao đối với người dân. Một đòi hỏi chính đáng từ phía nhân dân là cần đưa giá nhà dự án về đúng với trị giá thực của nó. Giải pháp theo ông Lê Quý Đôn là các chủ đầu tư bắt buộc phải giải trình giá bán nhà trước khi nhận được quyết định giao đất và Hội đồng thẩm định giá thành phố sẽ có trách nhiệm giám định các mức giá mà chủ đầu tư đưa ra. Có vẻ như các chủ đầu tư sẽ không còn được toàn quyền quyết định giá nhà dự án như lâu nay!